Маленькая каманда або «армія з аднаго чалавека» можа зрабіць праект лепш, чым вялізная тэхналагічная кампанія. Ідэя, крэатыў, спадарожныя веды і навыкі - і можна прыступаць да справы. Калі, вядома, знойдзецца крыніца фінансавання.
Яркімі прыкладамі «выбуховых» праектаў могуць служыць Facebook, Google, Firefox, Instagram - наўрад ці знойдзецца той, хто не чуў пра гэтыя брэнды. З ліку расійскіх інтэрнэт-праектаў можна вылучыць ўсім вядомы YouTube, Wikipedia і звышпапулярнага сёння рэсурс Укантакце.
Так, паспяховых прыкладаў можна пералічыць шмат. Але, на жаль, яшчэ больш стартапов згортваюцца, так і не здолеўшы дасягнуць славы і папулярнасці. Асабліва актуальная праблема пачаткоўцаў бізнесменаў у Расіі.
Этапы распрацоўкі і развіцця стартапов
Праблемы стартапов ў Расіі
Расійскі рынак не прыстасаваны да стартап-праектах. Гэта сумны, але відавочны факт. Вядома, ніхто не будзе злачынна губіць распрацоўваную на чыстым энтузіязме гульню ці сэрвіс для збору баз пад таргетаваць рэкламу, але ствараць і прасоўваць такія праекты вельмі складана.
Асноўная стратэгія дзеянняў расійскага стартаперам зводзіцца да таго, каб знайсці усімі праўдамі і няпраўдамі інвестара, які паверыць у праект і укладзе ў яго неабходную суму. Аднак, справа ўскладняецца трыма фактарамі.
Па-першае, вядомых каналаў пошуку фінансавай падтрымай практычна няма. Даводзіцца выкручвацца, шукаць шчыліны і пракладваць новыя шляхі, наладжваць кантакты з пасярэднікамі пасярэднікаў, і наогул рухацца вельмі звілістай дарогай. Гэта нядрэнна ў сэнсе атрымання вопыту ў сферы дзелавых зносін, але вось рэалізацыя стартапов ад гэтага пакутуе. Так, ёсць шанец, што на вас хто-небудзь выйдзе сам, калі праект сапраўды валодае добрым патэнцыялам, але асабліва разлічваць на гэта не варта. А што калі аўтары не пазначаюць у Напалеоны, проста распрацоўваючы невялікі праект ўзроўню «было б нядрэнна зрабіць»?
Па-другое, пры ўсіх талентах расійскіх распрацоўшчыкаў ім не хапае камерцыйных і маркетынгавых навыкаў. Пераканаўчая прэзентацыя - краевугольны камень наладжвання супрацоўніцтва з інвестарамі, і вось гэты бок справы часта пакутуе. Ніхто не будзе ўкладвацца ў нешта сумніўнае са смутнымі перспектывамі, якія аўтары стартапа не могуць пераканаўча растлумачыць.
І па-трэцяе, востра стаіць пытанне аб абароне інтэлектуальнай уласнасці. Пра што можа ісці гаворка, калі большасць стартаперам папросту баяцца прэзентаваць праекты інвестарам, чакаючы атрымаць адмову, а праз пару месяцаў ўбачыць аналагічны і ўжо квітнеючы праект?
Вядома, усе гэтыя праблемы вырашальныя, доказ таму - дзесяткі паспяхова рэалізаваных за апошнія гады праектах. Аднак становішча ў цэлым пакідае жадаць лепшага. Менавіта таму шматлікія расійскія стартаперам альбо перабіраюцца ў ЗША, альбо абмежавана выкарыстоўваюць магчымасці і рэсурсы амерыканскага (і наогул англамоўнага) рынку.
7 прыкмет таго, што вы гатовыя заснаваць стартап
Чаму выгадна адкрываць стартап ў ЗША?
У ЗША з прасоўваннем адначасова прасцей і складаней. Прасцей - з-за таго, што ёсць мноства рэсурсаў і фондаў, якімі таленавітыя распрацоўшчыкі могуць карыстацца ўжо на старце. Складаней - таму, што рынак перанасычаны, і ва ўмовах жорсткай канкурэнцыі выйграюць толькі лепшыя. Калі ў чалавека атрымалася стартаваць і дамагчыся першых поспехаў у Расіі, у далейшым ён будзе вылучацца на агульным фоне, прыцягваць больш увагі, цікавасці і «смачных» прапаноў. Аднак тут узнікае яшчэ адно «але» - выйсці на глабальны ўзровень ўсё роўна прасцей у ЗША.
Галоўнае, што можа прапанаваць стартаперам амерыканскі рынак - прадуманая і выпрабаваная ў справе сістэма краудфандинга. Сэрвісы Kickstarter і Product Hunt дазваляюць любому вольнаму распрацоўніку прыцягваць сродкі ўсіх неабыякавых да яго праекце людзей. Як гэта працуе?
- Чалавек размяшчае на тым жа «Кикстартере» падрабязнае апісанне свайго праекта (што сабой уяўляе прадукт ці сэрвіс, як ён будзе працаваць, якія ў яго перспектывы, магчыма, ужо першыя дасягненні і інш.);
- Паказвае тую суму, якая яму патрэбна для стварэння і развіцця гэтага праекта (тут важна прадаставіць падрабязную каштарыс, распісаўшы па артыкулах плануемыя выдаткі, а не проста ўбіць патрэбную суму ў пэўны акенца);
- праект праходзіць мадэрацыю і публікуецца на сайце.
Пасля гэтага кожны зацікавіліся праектам чалавек можа падтрымаць яго, пералічыўшы пасільную суму. Магчыма, праект «возьме пад крыло» адзін уплывовы інвестар, а можа і наадварот, набярэцца «з міру па нітцы».
Схема ўніверсальная:
- распрацоўшчык атрымлівае фінансаванне і доступ да велізарнай аўдыторыі;
- «Інвестары» - свядомасць сваёй датычнасьці да вялікага і, у будучыні - дывідэнды;
- і, вядома, сам «Кикстартер» не з'яўляецца дабрачынным праектам. Сэрвіс бярэ камісію ў памеры 5% ад усіх інвестыцый.
Колькасць праектаў там зашкальвае, і многія з іх сапраўды знаходзяць сваё ўвасабленне толькі дзякуючы гэтаму сэрвісу. «Кикстартеру» нават прысвечана адна з нядаўніх серый «Паўднёвага парка», а прасоўваць праз гэты сайт можна наогул практычна што заўгодна:
У Расіі, на жаль, падобных сэрвісаў няшмат. Існуюць клоны Кикстартера - праекты Boomstarter і Planeta.ru, дзе размяшчаюцца праекты ў тым ліку і медыйных персон. Нядаўна, напрыклад, Барыс Грабеншчыкоў змог прыцягнуць 3 мільёны рублёў на запіс новага альбома - прычым, усяго за двое сутак. Але, на жаль, пакуль дадзеная сфера не вельмі папулярная - асабліва, калі брэнд невядомы. Магчыма, гэта пытанне часу.
Рэсурсы накшталт Стартапы.Ру выконваюць чыста інфармацыйную функцыю, а ў плане прыцягнення інвестараў толку ад іх няшмат. Сам Kickstarter - гэта выдатна, але абнаявіць сабраныя там грошы можа толькі рэзідэнт ЗША. Да таго ж, ніяк не абысціся без зарэгістраванага ў гэтай краіне юрыдычнай асобы (і, натуральна, веды ангельскай мовы). Гэта тыя прычыны, па якіх не кожны распрацоўнік можа скарыстацца сэрвісамі англамоўнага рынку, седзячы ў Маскве ці Саратаве. Аднак усё можна пераадолець.
Вядома, інтэрнэт-сэрвісамі справа не абмяжоўваецца. У ЗША дзейнічае мноства стартап-акселераторов і спецыялізаваных фондаў, «гадуюць» новыя праекты. Распрацоўшчык можа выбіраць, альбо звярнуцца са сваёй прапановай адразу ўсюды ў надзеі на тое, што дзе-небудзь праўду знойдзе падтрымку. І звычайна гэтая надзея апраўдваецца.
Бізнес-мадэль і аб'ём фінансавання для арганізацыі стартапа
Прыклад расійскага стартапов
Адзін з хрэстаматыйных прыкладаў выхаду расійскага стартапа на англамоўны рынак - праект Luka. Ён уяўляе сабой «разумнае» дадатак, якое здольна падбіраць для ўладальніка тэлефона рэстараны ў адпаведнасці з яго густамі. Стваральніца гэтага стартапа, Яўгена Куйда, пачынала займацца ім у Маскве.
Праект «стрэліў», прыйшла вядомасць, а затым настаў час падумаць аб далейшых перспектывах. Самыя вясёлкавыя вымалёўваліся ў Сан-Францыска, куды большая частка каманды Luka і перабралася літаральна за тыдзень. Сама Яўгена сцвярджае, што гэтак кардынальная змена месцазнаходжання - не праблема для паспяховых расійскіх стартапаў.
Іншы прыклад - інтэрнэт-сэрвіс Coub. Кароткія (да 10 секунд) зацыкленыя відэа трапляліся на вочы ўсім: некалькі месяцаў запар яны былі настолькі папулярныя, што распаўсюджваліся літаральна ўсюды, пачынаючы ад сацыяльных сетак і заканчваючы навінавымі рэсурсамі.
Гэты сэрвіс таксама з'явіўся і вырас у Маскве, але нядаўна яго заснавальнікі разам з камандай пераехалі ў Нью-Ёрк. Цікава, што заснавальнік Coub першапачаткова арыентаваўся менавіта на англамоўную аўдыторыю. Як ён тлумачыць, у ЗША прынцыпова іншая бізнес-культура, там значна прасцей знайсці партнёраў, добрых спецыялістаў, выйсці на патрэбных людзей.
Падобная гісторыя адбылася з праектам Stampsy - зручным інструментам для стварэння Фотакампазіцыя. Маленькі стартап з Масквы аднойчы трапіў у топ амерыканскага AppStore, і неўзабаве каманда распрацоўшчыкаў таксама змяніла расійскую сталіцу на Нью-Ёрк.
Заснавальнікаў і кіраўнікоў пералічаных праектаў аб'ядноўвае адно перакананне: для стартапов важна жыць у будучыні. ЗША - краіна, дзе можна рэалізоўваць праекты неадкладна пасля нараджэння ідэі.
Іншыя стартапы выходзяць на глабальны ўзровень, не пакідаючы расійскі рынак. Прыкладам можа паслужыць GetIntent - сэрвіс для онлайн-пошуку і куплі месцаў для размяшчэння рэкламы. У верасні 2015 GetIntent атрымаў за $ 1 000 000 інвестыцый ад аднаго з амерыканскіх фондаў, хоць пачыналася эпапея вельмі сціпла.
Словам, «эміграцыя» расейскіх стартапов стала ці не заканамерным этапам іх развіцця. Гэта выпрабаваная і якая апраўдала сябе тэндэнцыя, якая напэўна выявіцца яшчэ ярчэй ў бліжэйшыя гады. Ці зменіцца ў рэшце рэшт сітуацыя, ці ўдасца выбудаваць маштабную стартап-індустрыю ў Расеі? Пакажа час, а нам застаецца толькі спадзявацца на гэта.
Image source: Dennis Skley
А што калі аўтары не пазначаюць у Напалеоны, проста распрацоўваючы невялікі праект ўзроўню «было б нядрэнна зрабіць»?Пра што можа ісці гаворка, калі большасць стартаперам папросту баяцца прэзентаваць праекты інвестарам, чакаючы атрымаць адмову, а праз пару месяцаў ўбачыць аналагічны і ўжо квітнеючы праект?
Як гэта працуе?
Ці зменіцца ў рэшце рэшт сітуацыя, ці ўдасца выбудаваць маштабную стартап-індустрыю ў Расеі?
